“Duurzaam betekende letterlijk ‘geschikt om te duren’, oftewel ‘weinig vergankelijk’, ‘lang meegaand’, ‘lang aanhoudend’.

De betekenis van het woord duurzaam is met name sinds het begin van de eenentwintigste eeuw behoorlijk opgerekt. Duurzaam betekent inmiddels in ruime zin ‘rekening houdend met het feit dat energiebronnen, voedsel, grondstoffen e.d. niet oneindig voorhanden zijn”.

(Bron: ‘genootschap Onze taal’)

Is leer duurzaam?

De meningen daarover zijn verdeeld. Dat mag. Wij maken graag onze eigen keuzes. Dan is het wel zaak om die keuzes weloverwogen te kunnen maken en dus over voldoende juiste informatie te beschikken. 

Een runderhuid is een bijproduct. Zolang mensen vlees eten, zijn huiden ruim voorhanden en hoe mooi is het om ze dan ook te gebruiken.Zoals we weten is het looiproces milieubelastend en ook niet in alle landen vriendelijk voor de leerlooiers zelf. Gelukkig zijn er inmiddels looierijen die experimenteren met looimiddelen zonder metalen of zelfs geheel plantaardig. Dit noemt men ook wel ‘eco leer’. Echter is dat geen beschermde term en ook daar is veel water en energie voor nodig. Je kunt je afvragen hoeveel minder belastend dit is voor het milieu.

Om ook aan het welzijn van de dieren tegemoet te komen is er inmiddels leer ( zonder metalen gelooid) van biologische koeien. De productie hiervan is nog een logistieke uitdaging dus nog niet volop in bedrijf.

Leer is een uniek en veelzijdig materiaal dat in de loop van vele jaren (eeuwen) zijn goede eigenschappen wel heeft bewezen:

• Leer kan waterdicht worden gemaakt
• Leer kan worden gesplit in verschillende diktes zodat het geschikt is voor veel doeleinden (schoenen, tassen, kaften, handschoenen, zolen)
• het varieert van zacht en soepel tot standig/stevig.

Bovendien wordt een leren tas met de jaren alleen maar mooier.

In Nederland zijn er steeds meer veganisten. Dus moeten er meer diervriendelijke producten komen. Schoenen en tassen van ‘vegan’ leer.

Dit zijn een aantal materialen waar je bijvoorbeeld een tas of schoenen van zou kunnen maken. Men is steeds op zoek om de goede eigenschappen van leer te evenaren; soms wel en soms wat minder succesvol.

Appel ‘leer’ wordt gemaakt van de vezels van het appeloverschot wat ruimschoots voorhanden is. Op dit moment wordt onderzoek gedaan om de eigenschappen van het materiaal te verbeteren. Een tas moet stevig en waterbestendig zijn!. Dit alles zonder gebruik van chemicaliën. 

Ananas ‘leer’ wordt ook gemaakt van de (afval)vezels van de bladeren van een ananasplant. het is voor een gedeelte biologisch afbreekbaar (onder gecontroleerde industriële omstandigheden). Pinatex is een nieuw textiel met veel goede eigenschappen maar heeft niet de looks en uitstraling van echt leer. 

Cactus ‘leer’ is niet gemaakt van een restproduct. Cactussen worden er speciaal voor gekweekt in Mexico. Cactus leer heeft veel eigenschappen die overeenkomen met echt leer; het is sterk, soepel en flexibel, zacht, elastisch, ademend, duurzaam, slijt- en scheurvast en eenvoudig te verwerken. 

Paddenstoelen ‘leer’ lijkt een beetje op suède en heeft een aantal goede eigenschappen; het is zacht, ademend en waterafstotend gemaakt door het aanbrengen van was (op biologische basis). Bij de productie ervan worden geen chemicaliën gebruikt. Het looien gaat op dezelfde manier als leer maar er is minder water voor nodig en het proces gaat sneller en met minder verbruik van water en biologisch afbreekbare stoffen. Op dit moment overstijgt de vraag het aanbod vanwege de beperkte productiecapaciteit. Ook dit wordt niet gemaakt van een restproduct maar van speciaal in o.a. China en Duitsland gekweekte paddenstoelen. 

Visleer is al heel oud maar ook sterk in opkomst. Het looien ervan kan -net als runderleer- met chroom (mag gewoon in China) of redelijk plantaardig ( IJsland). Het verven is helaas niet altijd even milieuvriendelijk. 

Dit ‘nieuwe’ vegan leer bestaat soms uit polyurethaan(pu) en polyvinylchloride(pvc). 

PVC is een plastic en  bestaat in de basis uit twee grondstoffen: etheen (aardolie/aardgas) en zout. Omdat PVC van nature hard is worden er soms  weekmakers aan toegevoegd om het soepele en zachte eigenschappen te geven. 

PU folie of coating wordt soms aangebracht op een laag splitleer of samengeperste leerresten. Hoewel PU leer dus echt leer bevat, is het materiaal dat je ziet en voelt géén leer. 

Pu gaat niet zo lang mee als echt leer; het is minder flexibel en zal eerder scheuren. Wanneer dat is gebeurt is je product  echt beschadigd. Een krasje in leer kun je vaak wegpoetsen en soms trekt een vlek of kras na verloop van tijd vanzelf wel weg. Bij PU gebeurt dat niet.

Pu en PVC worden al jaren gebruikt als een vorm van nepleer. Een stuk goedkoper dan echt leer maar het gaat niet zo lang mee en belandt dan relatief snel op de groeiende afvalberg. 

Je kunt je afvragen hoeveel minder belastend dit is voor het milieu.

Er zijn een aantal designers die een opsomming geven van de voordelen van hun ‘vegan’ leather. Wanneer je echter wat meer onderzoek doet, blijkt dat de coating van de tas plastic bevat om hem waterafstotend te maken. Is dat beter dan een keertje een spray gebruiken? 

De vezels (van welk materiaal wordt niet altijd genoemd) worden vervaardigd in China. Daar wordt dan ook de tas zelf in elkaar gezet. In het beste geval worden de arbeidsomstandigheden gecontroleerd maar het vervoer ervan naar Nederland heeft dan wel weer een flinke voetafdruk. 

Veel van deze ‘vegan’ materialen zijn nog niet zo sterk als leer en daarom wordt er ook tijdens de productie ervan nog een ander materiaal aan toegevoegd….plastic. Uiteindelijk draagt ook dit weer bij aan onze alsmaar groeiende plastic berg of komt in zee terecht en dat helpt de dieren natuurlijk ook niet. 

Op dit moment kies ik er voor om mijn tassen te maken van runderleer. Het is echt een bijproduct. Er hoeft geen materiaal geproduceerd te worden en er worden geen runderen gehouden alleen om hun huid. 

Wat me wel bezighoudt is het welzijn van de dieren.

Een goede optie vind ik het leer van biologische koeien waar dan wel weer een behoorlijk prijskaartje aan vast zit. 

De binnentas maak ik ook wel van gerecycled denim/katoen. De productie van nieuw katoen is weer een verhaal op zichzelf!